Alles wat je moet weten over vernis

Vernis is een transparant laagje dat je aanbrengt ter bescherming van de onderliggende laag tegen vocht, schimmels, slijtage of UV-licht. Zoals op trappen, meubels, kozijnen, of op plekken die nat kunnen worden, zoals een achterwand in de keuken of op tafel. Ook wordt vernis op muziekinstrumenten gebruikt ter bescherming.

Wat is vernis, en wat is nu het verschil met lak?

Vernis is een transparant laagje dat je aanbrengt ter bescherming van de onderliggende laag tegen vocht, schimmels, slijtage of UV-licht. Zoals op trappen, meubels, kozijnen, of op plekken die nat kunnen worden, zoals een achterwand in de keuken of op tafel. Ook wordt vernis op muziekinstrumenten gebruikt ter bescherming.

Het verschil tussen lak en vernis is dat vernis transparant is, lak is dat niet. Met lak geef je een oppervlakte een andere, dekkende kleur, maar met vernis behoud je de originele vormen en tekening van de onderlaag. Lijnolie is overigens ook een vorm van vernis, de meest eenvoudige vorm zelfs.

Waarom gebruik je vernis?

Met vernis geef je een mooie glans aan je houten kast of trap, terwijl de eigen houtstructuur zichtbaar blijft. Bovendien bescherm je je meubels tegen vochtkringen van glazen, of tegen verkleuring door het binnenvallende zonlicht. Je kunt een eigen ‘touch’ geven aan een zelfgemaakt meubelstuk met een van de vele gekleurde vernissen, of een oud meubelstuk een tweede leven geven met een kleurloze laag. Het is niet dekkend, zoals een verf, maar transparante vernissen zijn er wel in heel veel kleuren!

Aan de slag!

Nu zul je eerst een keus moeten maken uit de vele verschillende soorten. Bij het kiezen van de juiste soort zijn er veel afwegingen te maken. Er zijn vernissen speciaal voor toepassingen binnenshuis, en voor toepassingen buitenshuis. Je kunt kiezen uit een glanzende, een matte en zelfs een extra matte vernis. Er zijn er ook die kleurloos zijn, maar ook met een kleurtje, waarbij je na het aanbrengen nog duidelijk de mooie houtnerven kunt zien. Hierdoor ligt er wel een mooi kleuraccent overheen.

Net als bij verfsoorten heb je tegenwoordig vernis op waterbasis en terpentine basis. Vernis op terpentinebasis laat zich gemakkelijk verwerken, geeft een mooi strak eindresultaat en is uiterst weerbestendig. Een nadeel is dat het kan verkleuren in zonlicht. Vernis op waterbasis is heel krasbestendig, verkleurt niet of nauwelijks in zonlicht, is sneller droog en geeft geen geurhinder.

Tenslotte kun je vernis in een blik kopen, waarbij je het aanbrengt met een kwast of roller, maar er is ook spray-vernis in een spuitbus. En er is nog een buitenbeentje; verniswas, een vernis met de zijdezachte uitstraling van echte was.

De nieuwe vernislaag aanbrengen

Stap 1.

Zorg, voor je aan de slag gaat, dat de werkruimte goed geventileerd wordt, en gebruik een mondkapje. Dek eventuele andere meubels af met plastic (tegen het schuurstof), en leg een laag plastic onder het te behandelen meubelstuk.

Stap 2.

Om je meubelstuk, trap of deur van een vernislaag te voorzien, moet je als eerste zorgen dat de onderlaag vetvrij, glad en stofvrij is. Vetvrij maken kun je doen met wat verdunde ammoniak, glad maken doe je met schuurpapier.

Stap 3.

De volgende stap is zorgen dat de vernis goed hecht. Een houten ondergrond geeft altijd wel iets stof af, en daarom breng je een laag vernisprimer, of verdunde vernis aan. Volg voor het verdunnen van de vernis de aanwijzingen op het productblad of het blik. Laat het drogen en schuur het dan licht op.

Stap 4.

De vernislaag breng je aan met een platte borstel die geschikt is voor de soort die je wil gebruiken; op waterbasis of op terpentinebasis. Voor grotere oppervlakken, zoals deuren en trappen, kun je ook een lakroller gebruiken. Gebruik voor het opschuren van de primer en de vernislagen schuurpapier met korrel P150 - P180.

Laat de laag goed drogen en schuur het daarna weer licht op. Breng vervolgens een tweede laag vernis aan.

Stap 5.

Tenslotte laat je het bewerkte meubelstuk twee dagen uitharden, voordat je het in gebruik neemt.

Tips voor als je een trap gaat vernissen:

- vul eventuele beschadigingen, deuken en gaten op met vulmiddel, en schuur het glad, voordat je de vernisprimer aanbrengt.

- Denk eraan dat je de trap een paar dagen niet kunt gebruiken. Zorg er dus voor dat je van boven naar beneden werkt, om te voorkomen dat je jezelf bovensluit.

- Een oplossing voor als je de trap echt geen twee dagen kunt missen is om de trap in twee fasen te bewerken; eerst alle even treden, en na twee dagen de oneven treden. In de tijd die nodig is om te drogen en uit te harden kun je met grotere stappen toch nog op de bovenverdieping komen.

- Heb je al gedacht aan de mogelijkheid van een antislipvernis? Dit is een vernissoort met onzichtbare antislipkorrels. Een absolute aanrader voor een veilige trap!

Vernis verwijderen van een meubelstuk, kast of deur

Om een oude vernislaag te verwijderen, gebruik je een krabber en/of schuurpapier. Als de ondergrond het toelaat, kun je ook afbijtmiddel gebruiken. Dat gaat als volgt: Met een kwast smeer je een egale laag afbijtmiddel op het te behandelen oppervlak. Laat het product de op de verpakking vermelde tijd inweken (meestal tussen de 3 en 30 minuten). Nu is de vernislaag aardig opgelost en kun je met een krabber afkrabben. Spoel het oppervlak na met water en een harde borstel. Met het schuurpapier haal je de laatste restjes weg en maak je het oppervlak mooi glad.

In sommige gevallen is het niet nodig om de oude laag te verwijderen. Als de oude laag nog glad is, dan kun je volstaan met het opschuren van het oppervlak, en daarna een nieuwe laag vernis aanbrengen. Binnenshuis kun je een vernis op waterbasis gebruiken over een oude op terpentinebasis, en andersom. Buitenshuis kan dat echt niet.

Soms weet je niet of niet meer of de oude laag op water- of terpentinebasis was. Gelukkig is er een trucje om erachter te komen; neem een doekje met aceton en wrijf daarmee op een onopvallende plek over de laag. Wordt dit kleverig dan is het vernis op waterbasis.